Przejdź do treści Przejdź do stopki Przejdź do treści bocznej
baza
dobrych praktyk
Baner projektu

Opis sytuacji przed wdrożeniem

Miejska Biblioteka Publiczna w Słupsku (MBP) udostępnia książki i czasopisma w tradycyjnej formie. Niejednokrotnie użytkownicy biblioteki sygnalizowali, że oczekują wyjścia z częścią informacji i zasobu biblioteki do ogólnodostępnej sieci internetowej. Z przeprowadzonych wywiadów wynikało, że podobne oczekiwania są kierowane przez użytkowników względem innych regionalnych podmiotów kultury.   Nawiązano kontakt z zarządzającymi placówkami kultury w regionie. Zaplanowano utworzenie biblioteki cyfrowej, która umożliwiłaby udostępnienie w Internecie użytkownikom części zasobu zgromadzonego przez instytucje kultury. Przyjęto, że udostępniony zasób będzie odpowiednikiem „witryny sklepowej” zachęcającej do zapoznania się ze zgromadzonym zasobem dziedzictwa kulturowego w poszczególnych jednostkach.  Uwzględniono przy tym kwestię majątkowych praw autorskich (tam, gdzie nie wygasły) i pozyskano zgody na ich rozpowszechnianie w sieci. Opis innowacji  Regionalna biblioteka cyfrowa o nazwie Bałtycka Biblioteka Cyfrowa powstała w 2009 r. na bazie pracowni digitalizacji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Słupsku.   Jest to innowacja udostępniająca użytkownikom w Internecie zasoby pomorskiego dziedzictwa kulturowego. Służy budowie warsztatu badawczego opartego o narzędzia elektroniczne, wspiera działalność dydaktyczną i edukacyjną oraz promuje miasto Słupsk i cały region. Jednym z głównych celów innowacji było umożliwienie włączenia się w proces digitalizacji podmiotom prowadzącym działalność w zakresie kultury, edukacji i nauki, które samodzielnie nie byłyby w stanie zająć się cyfryzacją swych zasobów. Regionalna biblioteka cyfrowa zestawia na wspólnej platformie rozproszone zbiory Pomorza o dużej wartości historycznej (dokumenty do publikacji udostępniają nie tylko instytucje współtworzące Bałtycką Bibliotekę Cyfrową, ale również osoby prywatne zainteresowane historią regionu i miasta). Struktura biblioteki cyfrowej obejmuje pracownię digitalizacji, infrastrukturę informatyczną do obsługi oprogramowania oraz archiwum. Dzięki temu w proces cyfryzacji włączają się podmioty o zróżnicowanych możliwościach technicznych, od poziomu wyłącznie posiadacza kontentu, po podmioty samodzielnie publikujące zasoby na platformie BBC.

Opis ogólnego podejścia i szczegółowych zadań

Miejska Biblioteka Publiczna w Słupsku będąc w posiadaniu unikalnych i wartościowych zasobów dzięki szerokiemu ich udostępnianiu w formie elektronicznej, mogła stać się filarem kompleksowego systemu udostępniania, we współpracy z innymi podmiotami kultury na Pomorzu. W 2006 r. było to nowoczesne podejście, nieobecne w powszechnej świadomości. W 2007 r. powstała Pracownia Digitalizacji MBP w Słupsku, zaś w lutym 2008 r. rozpoczął się proces digitalizacji zbiorów bibliotecznych, tworzących zasób BBC. Z powodu braku podmiotów zajmujących się digitalizacją na Pomorzu, nawiązano współpracę z firmami z innych regionów. Zewnętrzne wsparcie analityczne zapewniła współpraca z uznanymi podmiotami w tym obszarze (m.in. Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, Śląską Biblioteką Cyfrową, Biblioteką Cyfrową Uniwersytetu Wrocławskiego, Pracownią Digitalizacji Biblioteki Narodowej, Kujawsko-Pomorską Biblioteką Cyfrową Uniwersytetu Toruńskiego). Podjęto decyzję o utworzeniu w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Słupsku Pracowni Digitalizacji, która stanowiła podstawę przyszłej biblioteki cyfrowej. Na tym etapie planowano utworzenie biblioteki cyfrowej o charakterze regionalnym. Środki na ten cel zostały ujęte w budżecie miasta (100 tys. zł). Uzyskano też dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2007 (150 tys. zł). Druga faza projektu była realizowana przy wsparciu funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2008. Dzięki tym środkom oraz wsparciu merytorycznemu doświadczonych bibliotekarzy, pomysł cyfrowej biblioteki regionalnej zyskał szansę powodzenia. W 2009 roku w ramach projektu Społeczna Pracownia Digitalizacji doposażono pracownię digitalizacji. Powstały m.in. trzy nowe stanowiska do digitalizacji, system archiwizacji, zakupiono serwer i niezbędne oprogramowanie wraz z szerokopasmowym dostępem do Internetu. Poszerzono wówczas krąg twórców zasobu BBC, poprzez zaangażowanie i aktywizację środowisk, które nie mogły wcześniej brać czynnego udziału w digitalizacji, rozszerzono działalność edukacyjną na rzecz studentów oraz młodzieży szkolnej w zakresie stosowania nowoczesnych technik ochrony i prezentacji zbiorów (praktyki, warsztaty, lekcje). Czynny udział w tworzeniu BBC mieli wolontariusze. Jednocześnie podnoszono kwalifikacje kadry bibliotecznej, a świadomość istnienia bibliotek cyfrowych pojawiła się w świadomości środowiska lokalnego Słupska i okolic. Kolejne działanie związane było z realizacją kolejnego projektu: „Uzupełnienie infrastruktury Pracowni Digitalizacji” w ramach którego zakupiono skaner, serwer, monitory, nośniki pamięci i specjalistyczne oprogramowanie. W 2014 r. realizowano projekt „Wirtualizacja pomorskiego dziedzictwa kulturowego - 3D” z wykorzystaniem zakupionego w ramach ww. wniosku projektowego infrastruktury do digitalizacji obiektów 3D w technologii fotografii obrotowej 360 stopni, fotografii o wysokiej rozdzielczości oraz do tworzenia panoram i wirtualnych spacerów. Następne lata zaowocowały systematycznym wzrostem zasobów o różnej tematyce: cyfrowa kolekcja Słupskiej Izby Historii Kolei oraz Muzeum Ziemi Usteckiej (2016), Wirtualne Muzeum Lalkarstwa z zasobów Państwowego Teatru Lalek „Tęcza” w Słupsku (2017), akta Policji Budowlanej z lat 1794 – 1945 (2018). W 2019 realizowano projekt “Wirtualne Muzeum Miasta Słupska oraz digitalizacja starych druków z zasobów Akademii Pomorskiej.” Digitalizacji poddano stolperiana ze zbiorów Muzeum Miasta Słupska - 650 obiektów oraz 46 starych druków z Akademii Pomorskiej w Słupsku. W 2020 roku realizowano projekt „Od starodruku do wirtualnego muzeum lalek – ucyfrowiono kolekcję 100 lalek należących do Państwowego Teatru Lalki „Tęcza” w Słupsku oraz 70 starych druków z zasobów Akademii Pomorskiej w Słupsku.

Rezultaty wdrożenia narzędzia

Główne rezultaty jakościowe wynikające z wdrożenia innowacji: udostępnienie użytkownikom większego oraz bardziej zróżnicowanego zasobu, promocja regionu, kumulacja wiedzy – kompetencje cyfrowe założyciela wsparte kompetencjami merytorycznymi parterów (wsparcie w przygotowywaniu metadanych opisowych w różnych wersjach językowych), niwelowanie słabych punktów współpartnerów w procesie digitalizacji, rozdzielanie zadań między współpartnerami zgodnie z ich kompetencjami, obniżanie kosztów działania, szybsze i skuteczniejsze reagowanie na zmiany występujące w środowisku cyfrowym, pozyskiwanie nowych zasobów do digitalizacji, nawiązywanie współpracy pomiędzy partnerami, owocujących nowymi projektami kulturalnymi. Rezultaty ilościowe opierają się w głównej mierze na monitoringu statystyk dotyczących odwiedzin i korzystania z zasobów BBC, ciągłej rozbudowie zbiorów i zwiększaniu zasięgu tematycznego zasobów. Statystyki korzystania z Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej są monitorowane za pomocą dwóch narzędzi: wbudowanych w oprogramowanie biblioteki cyfrowej narzędzi https://bibliotekacyfrowa.eu/stats/ oraz kodu google analytics. Niestety, oba narzędzia przekazują dane statystyczne w zakresie użytkowników biblioteki cyfrowej o tak znacznym poziomie rozbieżności, że poza ogólnymi trendami (wzrost liczby użytkowników) nie można przyjąć ich wyników jako miarodajne. Google analytics jest zoptymalizowane pod witryny sklepów i usług internetowych. Wbudowane narzędzie w oprogramowanie biblioteki cyfrowej z kolei ma ograniczone możliwości w filtrowaniu ruchu generowanego przez boty. Statystyki wzrostu zasobów (nowych publikacji) w Bałtyckiej Bibliotece Cyfrowej Statystyki na podstawie narzędzia wbudowanych w oprogramowanie biblioteki cyfrowej   Łączna liczba wyświetlonych obiektów z podziałem na miesiące https://bibliotekacyfrowa.eu/stats/month-chart4.html   Łączna liczba odwiedzających z podziałem na miesiące Łączna liczba wygenerowanych stron wwwhttps://bibliotekacyfrowa.eu/stats/month-chart3.html   Łączna liczba wygenerowanych stron WWW z podziałem na miesiące https://bibliotekacyfrowa.eu/stats/month-chart1.html   Według wyżej wymienionego narzędzia strony Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej została

wygenerowana (odsłony) 227 552 917 razy.

 

 

Liczba odwiedzających Bałtycką Bibliotekę Cyfrową     Statystyki na podstawie narzędzia Google analytics 1 070 943 użytkowników, 1 642 704 sesji 11 168 183 odsłon Odwiedziny ze 177 krajów   Bałtycka Biblioteka Cyfrowa była wdrażana na początku lat 2000., zanim uruchomiono SMUP. Obecnie analizowanie danych jest łatwiejsze zarządzający tymi usługami mogą sięgnąć do bazy danych i wskaźników określonych w portalu smup.gov.pl., które to umożliwią prowadzenie pogłębionych analiz porównawczych dla podobnych jednostek samorządu terytorialnego.    

Oszacowanie nakładów poniesionych na realizacje projektu

Na wdrożenie Bałtyckiej Biblioteki Środki wydatkowano 100 tys. zł z budżetu Miasta Słupska oraz uzyskano dofinansowanie z  Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2007 (150 tys. zł). Druga faza projektu była realizowana przy wsparciu funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2008. Jednorazowe nakłady o charakterze inwestycyjnym wyniosły 1, 308 mln zł. Bieżące wydatki związane z funkcjonowaniem rozwiązania, w ujęciu rocznym  wynoszą średnio ok. 153 tys. zł.

Zalecenia dla instytucji zainteresowanych wdrożeniem

Należy przyjąć formułę współpracy międzyinstytucjonalnej i wypełnić lukę tworząc regionalną bibliotekę cyfrową. Utworzenie regionalnej biblioteki cyfrowej może przynieść dodatkowe profity (podnieść prestiż biblioteki, promować region, zintensyfikować współpracę między instytucjami kultury). W realizacji innowacji związanych z usługami Wspieranie rozwoju czytelnictwa oraz Udostępnianie materialnego dziedzictwa kulturowego można się wspierać poprzez analizę wskaźników wykorzystywanych do ich monitorowania, które są prezentowane w portalu smup.gov.pl, w obszarze “Kultura i rekreacja”.  Szczególnie warto zwrócić uwagę na wskaźniki: „Liczba czytelników bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców” czy „Liczba pozycji księgozbiorów bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców”. Wykorzystując je można przyjrzeć się – szczególnie na tle innych jst - rezultatom przedsięwzięć takich jak to w Słupsku lub innym samorządzie wspierającym czytelnictwo. 

Baner projektu