Diagnoza sytuacji „na wejściu”
Wyniki egzaminów zewnętrznych uczniów Szkoły Podstawowej w Kowalu były niskie np.
Egzamin klas szóstych:
|
Średni wynik szkoły |
Średni wynik kraj |
Średni wynik województwo |
Średni wynik powiat |
Rok 2013 |
22,27 % |
24,03 % |
23,6 % |
22,89 % |
Rok 2014 |
27,71 % |
25,82 % |
25,02 % |
24 % |
Plasowały się w poniżej, bądź niewiele ponad średnie wyniki osiągane w kraju, w województwie kujawsko-pomorskim a także w powiecie włocławskim. Z uwagi na jedyną podstawową szkołę publiczną w Gminie miasto Kowal, władze obawiały się odpływu uczniów ze szkoły do większych aglomeracji miejskich położonych blisko Kowala, a w konsekwencji pogorszenia się sytuacji demograficznej miasta np. poprzez odpływ mieszkańców z Kowala.
Opis innowacji
Podjęto decyzję o długofalowych działaniach, które miały wpłynąć na podniesienie jakości kształcenia i podniesienie wyników egzaminów zewnętrznych.
Aby usprawnić proces nadzoru na organizacją placówki oświatowej oraz wprowadzanymi zmianami, władze Gminy miasto Kowal w 2014 r. podjęły decyzje organizacyjne polegające na zmianach kadrowych wśród osób zarządzających szkołą i odpowiedzialnych za proces dydaktyczno-wychowawczy. Zmiany kadrowe wpłynęły na wprowadzenie w szkole szeregu działań, modyfikacji w obszarze dydaktyki i kształcenia, organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zajęć dodatkowych itp.
Efektem wprowadzonych zmian był właściwy nadzór nad procesem dydaktyczno-wychowawczym prowadzonym w szkole oraz dbałości o wysoką jakość usług edukacyjnych. Wprowadzono rozwiązania organizacyjne, które konsekwentnie prowadzą do usprawnienia organizacji pracy szkoły i podnoszenia wyników osiąganych przez jej uczniów na egzaminach zewnętrznych – egzaminie ósmoklasisty.
Od roku szkolnego 2020/2021 uczniowie klas siódmych i ósmych otrzymują dodatkowe zajęcia rozwijające zainteresowania z tzw. godzin do dyspozycji dyrektora:
Rok szkolny |
Klasy 7 |
Klasy 8 |
2020/2021 |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne 1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania z języka angielskiego |
2021/2022 |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne 1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania z języka angielskiego |
2022/2023 |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne |
1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne 1 godzina zajęć rozwijających zainteresowania z języka angielskiego |
Kluczowa zmiana polegała na zmianie kadry zarządzającej placówką. Stanowisko dyrektora i wicedyrektora szkoły powierzono osobom, które podjęły z zaangażowaniem szereg działań mających na celu podniesienie jakości kształcenia w szkole. W celu usprawnienia procesu dydaktyczno-wychowawczego władze Gminy miasto Kowal podjęły także decyzję o wyłączeniu z zakresu obowiązków dyrektora i wicedyrektora sfery zarządzania gospodarką budynku szkoły. Zadanie gospodarowania placówką przekazano odrębnej jednostce stworzonej w ramach Urzędu Gminy miasto Kowal – Inspektoratowi Edukacji i Sportu w Kowalu. Kierownikowi Inspektoratu powierzono zadania gospodarowania budynkiem szkoły oraz terenem obiektów sportowych wokół szkoły.
Dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły powierzono obowiązki zarządzania procesem dydaktycznym. W ten sposób umożliwiono dyrektorom poświęcenie większej uwagi procesom edukacyjnym szkoły. W większości szkół takie rozwiązania nie funkcjonują. Dyrektorzy zajmują się zarówno sferą dydaktyczną placówki oświatowej, jak i sferą zarządzania budynkiem, infrastrukturą szkoły itp.
Rozwiązanie wprowadzone przez Gminę miasto Kowal spowodowało, iż dyrektor mógł skupić się w swojej pracy głównie na procesie dydaktycznym. Miał możliwość poświęcenia większej ilości czasu na wdrażanie i monitorowania rozwiązań wpływających na podnoszenie jakości edukacji w szkole. W przypadku łączenia tych dwóch obszarów zarządzania szkołą taka kontrola procesu edukacyjnego była utrudniona.
Kolejne zmiany organizacyjne wprowadzone w szkole w procesie dydaktyczno-wychowawczym miały charakter długofalowy, jednak to one wpłynęły w ogólnym rozrachunku na wyniki osiągane przez uczniów na egzaminach zewnętrznych.
1. Poddano szczegółowej analizie działania podejmowane w procesie przygotowywania uczniów do egzaminów. Poczyniono zabiegi mające za zadanie pozytywnie wpłynąć na pozyskanie umiejętności niezbędnych, przy przystępowaniu przez uczniów do egzaminu ósmoklasisty w tym m.in.:
- wprowadzenie większej ilości egzaminów próbnych (rokrocznie zaczęto przeprowadzać od 3 do 5 egzaminów próbnych w ciągu roku). Pozwala to uczniom zaznajomić się z tym, jak radzą sobie ze stresem egzaminacyjnym, niwelować popełniane błędy techniczne czy też na bieżąco kontrolować stopień swoich przygotowań do egzaminu;
- ćwiczenie na wszystkich przedmiotach umiejętności wymaganych na egzaminach zewnętrznych;
- wprowadzenie zajęć, na których zaznajamia się uczniów z technikami radzenia sobie ze stresem egzaminacyjnym czy też zajęć zaznajamiających z technikami skutecznego uczenia się;
- wprowadzenie zadań domowych polegających na rozwiązywaniu zadań egzaminacyjnych ze wszystkich przedmiotów;
2. Zawrócono także uwagę na fakt, że na wyniki uczniów ma wpływ cały proces edukacyjny, w tym zwłaszcza pierwszy etap edukacyjny (klasy 1-3). Wprowadzono rozwiązania utrzymujące na wysokim poziomie proces kształcenia na pierwszym etapie edukacyjnym jak np.:
- dbanie o formowanie odpowiedniej liczebności klas 1-3 w kwestii ilości uczniów w klasie zgodnie z przepisami oświatowymi;
- dbanie o doświadczoną kadrę pedagogiczną;
- przeprowadzanie testów diagnostycznych z wiedzy matematycznej oraz polonistycznej na początku i na końcu każdej klasy 1-3 oraz dbanie o realizację wniosków z przeprowadzonych diagnoz;
- wprowadzanie dodatkowych zajęć z puli godzin do dyspozycji dyrektora od klas 1-3 w tym np. zajęć rozwijających kompetencje matematyczne;
- wprowadzenie niezbędnych zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej od pierwszego etapu edukacji: zajęć rewalidacyjnych, dydaktyczno-wyrównawczych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne itd.
Diagnoza tego obszaru kształcenia uczniów wskazała, iż ugruntowanie u uczniów solidnych podstaw z podstawowej wiedzy, wpływa na cały proces kształcenia w kolejnych etapach edukacyjnych.
3. Kolejna zmiana organizacyjna polegała na wprowadzeniu optymalnej ilości dodatkowych godzin z puli godzin do dyspozycji dyrektora w całym cyklu edukacyjnym. Godziny te przeznaczane były na realizację zajęć rozwijających zainteresowania uczniów w tym zajęcia matematyczno-przyrodnicze, rozwijające zainteresowania z matematyki czy języka angielskiego. Położono nacisk na zwiększenie liczy tych zajęć w klasach siódmych i ósmych. W efekcie wprowadzono dodatkowe zajęcia, na których uczniowie mogli rozwijać swoje zainteresowania przygotowując się jednocześnie do egzaminów zewnętrznych.
4. Dokonano szczegółowej analizy organizacji zajęć dla uczniów szkoły podstawowej. Wprowadzono dodatkowe zajęcia z puli zajęć do dyspozycji organu prowadzącego na naukę drugiego języka nowożytnego od klasy czwartej.
5. Dokonano szczegółowej analizy potrzeb uczniów z opiniami i orzeczeniami z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wprowadzono na drugim etapie edukacyjnym w klasach 4-8, zwłaszcza zaś w klasach ósmych, zajęcia z pomocy psychologiczno-pedagogicznej, dla uczniów wymagających wsparcia. Wprowadzono m.in. zajęcia rewalidacyjne, dydaktyczno-wyrównawcze, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne itd. Zajęcia te przyczyniły się do wzrostu wyników na egzaminach zewnętrznych, uczniów ze specjalnymi potrzebami
6. Kolejny krok w kierunku wzrostu wyników uczniów na egzaminach zewnętrznych polegał na zaangażowaniu szkoły w programy unijne, których celem było podnoszenie kompetencji kluczowych uczniów. W ramach projektów uczniowie mieli organizowane dodatkowe zajęcia, które wpłynęły na podniesienie umiejętności m.in. językowych i matematycznych. Dzięki dofinansowaniu uczniowie mogli korzystać z:
- zajęć dydaktyczno - wyrównawczych (matematyka, geografia, fizyka, język angielski, przyroda)
- zajęć rozwijających (matematyka, fizyka, geografia)
- koła zainteresowań (przyroda, TIK, biologia)
- zajęć logopedycznych, socjoterapeutycznych, korekcyjno-kompensacyjnych, psycho- edukacyjnych, gimnastyki korekcyjnej, indywidualnego poradnictwa psychologicznego
- z zajęć doradztwa zawodowego.
Celem projektów było podnoszenie kompetencji kluczowych u uczniów, świadomości edukacyjno-zawodowej, a także rozwinięcie w Szkole Podstawowej w Kowalu zindywidualizowanego podejścia do ucznia ze specjalnymi potrzebami oraz podniesienie umiejętności i kwalifikacji zawodowych wśród nauczycieli. Ponadto w ramach projektu doposażono bazę dydaktyczną szkoły.
7. Zaangażowano szkołę w realizację zagranicznych mobilności edukacyjnych w ramach takich programów jak POWER czy ERASMUS. Możliwość korzystania z takich wyjazdów dla uczniów najstarszych klas szkoły podstawowej, wpłynęła na podnoszenie u nich umiejętności językowych, wykorzystywanych następnie na egzaminie ósmoklasisty.
8. Wprowadzono optymalny system dokształcania kadry pedagogicznej. Zdecydowana większość nauczycieli pracujących w szkole i przygotowujących uczniów do egzaminów to nauczyciele dyplomowani.
Podjęto działania systematycznego dokształcania kadry poprzez dobór szkoleń i warsztatów mających wpływ na pozyskiwanie nowych umiejętności pozwalających na kształcenie u uczniów kompetencji kluczowych.
Rezultaty wdrożenia innowacji
Efektem wprowadzonych zmian był właściwy nadzór nad procesem dydaktyczno-wychowawczym pro-wadzonym w szkole oraz dbałości o wysoką jakość usług edukacyjnych. Potwierdziły to osiągane w ko-lejnych latach wyniki na egzaminach zewnętrznych, wzrost osiąganych wyników przy optymalizacji wydatków przeznaczanych na szkołę.
Zmiany przyniosły wymierny skutek w wynikach egzaminów zewnętrznych osiąganych w kolejnych latach.
Uczniowie Szkoły Podstawowej w Kowalu zaczęli osiągać wyższe wyniki na egzaminach zewnętrznych niż średnie wyniki w kraju i województwie kujawsko-pomorskim.
Pierwszy Egzamin Ósmoklasisty odbył się w roku szkolnym 2018/2019. Spośród gmin i miast na prawach powiatu województwa kujawsko-pomorskiego SP Kowal osiągnęła:
- Język polski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 1 miejsce aequo z 1 gminą w województwie kujaw-sko-pomorskim
- Matematyka - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 4 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Język angielski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 2 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
W roku szkolnym 2019/2020 uczniowie szkoły w Kowalu uzyskali równie wysokie wyniki plasując się wśród 13 gminach powiatu włocławskiego na pierwszym miejscu. Wśród gmin i miast na prawach po-wiatu województwa kujawsko-pomorskiego wyniki szkoły w Kowalu były następujące:
- Język polski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 5 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Matematyka - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 1 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Język angielski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 2 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
W roku szkolnym 2020/2021 uczniowie szkoły w Kowalu uzyskali następujące wyniki:
- Język polski - 3 miejsce w powiecie włocławskim, 9 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Matematyka - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 13 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Język angielski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 9 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
W roku szkolnym 2021/2022 uczniowie szkoły w Kowalu uzyskali następujące wyniki:
- Język polski - 4 miejsce w powiecie włocławskim,
- Matematyka - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 5 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
- Język angielski - 1 miejsce w powiecie włocławskim, 4 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim
Cele te osiągnięto dzięki zastosowaniu przemyślanych i odpowiedzialnych form, metod działań. Aby to zaistniało, konieczne było przeprowadzenie diagnozy procesu edukacji uczniów Szkoły Podstawowej w Kowalu.
Zmiany wpłynęły także na utrzymująca się optymalną liczbę nowych uczniów w klasach pierwszych przy bardzo niskich wskaźnikach demograficznych w Gminie miasto Kowal. Liczba urodzeń w gminie rok-rocznie spada, jednak nie przekłada się to drastycznie na liczbę nowych uczniów w szkole. Edukację w SP Kowal wybierają poza mieszkańcami miasta Kowal także liczni mieszkańcy gminy wiejskiej Kowal. Wpływa to na optymalne utrzymywanie się liczby uczniów w kolejnych rocznikach.
Nakłady poniesione na wdrożenie innowacji
Wprowadzenie zmian w Szkole Podstawowej w Kowalu spowodowało dodatkowe wydatki w budżecie szkoły jak. np. dodatkowe wynagrodzenie dla nauczycieli za zajęcia z godzin do dyspozycji organu prowadzącego w kwocie
Rok szkolny |
Liczba dodatkowych godzin w klasach 4-6 przyznanych z godzin do dyspozycji dyrektora |
Dodatkowe wydatki w budżecie |
2021/2022 |
6 godzin |
16 395, 72 zł |
2022/2023 |
6 godzin |
17 737,57 zł |
Poza tym, o mówione powyższe działania skutkowały i skutkują kolejnymi usprawnieniami. Aby utrzymać wprowadzone zmiany na wypracowanym poziomie, konieczna jest ciągła współpraca dyrektorów placówek oświatowych z organem prowadzącym, tylko wówczas możliwe jest skuteczne i właściwe wprowadzenie zmian.
Zalecenia dla instytucji zainteresowanych wdrożeniem
Opisana zmiana przyniosła oczekiwane efekty. Przeprowadzony proces był innowacyjny dla społeczności Gminy miasto Kowal zwłaszcza w rozdzieleniu w sfery zarządzania placówką na sferę dydaktyczną i gospodarczą. Należy jednak podkreślić, że wprowadzone zmiany mają charakter procesu i wymagają dojrzałej postawy zarówno władz, kadry zarządzającej szkołą jak i społeczności lokalnej, a także chęci współpracy i przede wszystkim właściwej komunikacji. Bez spełnienia tych warunków efekty zmiany mogą zostać zniwelowane.
Największym wyzwaniem było i jest utrzymanie takiego samego lub wyższego poziomo realizacji zadania, zwłaszcza iż poza działaniami stosowanymi w szkole na wyniki egzaminów wpływ ma wiele czynników zewnętrznych niezależnych od szkoły jak np. potencjał intelektualny i edukacyjny kolejnych roczników uczniów.